Kolorystyka projektu na ekranie
i na wydruku

Wprowadzenie do zagadnienia koloru w poligrafii dla osób zajmujących się materiałami drukowanymi firmy.

3 minuty czytania

Podczas procesu projektowania opakowań i wydruków projektant oraz Klient dochodzą do momentu, w którym następuje ocena kolorystyki projektu. Bardzo często dochodzi wtedy do momentu zawahania – czy to aby na pewno ta czerwień, o której rozmawialiśmy? Lub: dlaczego barwa na ekranie kompletnie różni się od tej, która widnieje w firmowej identyfikacji wizualnej?

Niniejszy tekst jest próbą przybliżenia tematyki koloru w poligrafii oraz eliminacji niepotrzebnych napięć i niedomówień na linii projektant- Klient.

W przypadku odwzorowania kolorów barw w druku mogą pojawić się pewne różnice w ich odbiorze, wynikające w pierwszej kolejności z indywidualnej optyki postrzegania barwy każdego z nas, a z drugiej – uwarunkowań technicznych występujących w druku. Postrzegania barw przez różne osoby nie trzeba objaśniać. Jak wiadomo, kobiety są w stanie odróżnić i nazwać dziesięć odcieni różu, a mężczyznom wystarczą kolory sygnalizacji świetlnej. Jednak już kwestie techniczne w druku wymagają krótkiego wprowadzenia.

Wstęp

W procesie druku używane są cztery podstawowe kolory (Cyan, Magenta, Yellow, Black), które zmieszane ze sobą pozwalają na uzyskanie obrazu który widzimy na wydruku. Do tej podstawowej „przestrzeni barwnej” używanej w projektach do druku dochodzą jeszcze tak zwane kolory dodatkowe, najczęściej zaczerpnięte ze światowego standardu kolorów PANTONE: pogrupowanych w odpowiednich wzornikach i oznaczonych numerami. Standaryzacja ta ma na celu ułatwienie doboru i reprodukcji ściśle określonych kolorów (farb) używanych zwłaszcza w materiałach firmowych czy opakowaniach. I faktycznie, jest ona bardzo pomocna. Należy jednak pamiętać o kilku czynnikach wpływających na odbiór kolorów.

Różne podłoże surowca to różny kolor.

Inaczej wygląda druk na materiałach:

– białym matowym

– półbłyszczącym i błyszczącym powlekanym

– kartonach

– foliach: metalicznych, białych, transparentnych…

Materiały te posiadają inną strukturę i chłonność. Te same kolory (nawet określone za pomocą wzornika) nałożone na różnego rodzaju materiały będą od siebie odbiegać. W praktyce oznacza to, że ten sam wydruk czarnego koloru np. na materiale powlekanym oraz niepowlekanym będzie prezentował się zupełnie inaczej. Podobnie, użycie lakierów czy laminatu ochronnego zmieni wygląd wydruku.

Technologia druku

Etykieta, katalog firmowy czy opakowanie wydrukowane w druku cyfrowym, a następnie wznawianie w dużym nakładzie w druku offsetowym będzie się od siebie różnić. Wynika to z samej technologii druku i należy mieć to na uwadzę zwłaszcza przy produkcji niewielkich partii próbnych produktu, a następnie zamówienie dużego nakładu który jest przenoszony na innego rodzaju maszyny.

Ten sam wydruk na różnych maszynach będzie wyglądał inaczej.

Nawet te same wzory zawierające dokładnie określone kolory wg palety CMYK lub wzornika, a  drukowane w tej samej technologii ale w dwóch różnych miejscach mogą odbiegać od siebie w zależności od rodzaju maszyny i jej ustawień. Wpływ na to mogą mieć przede wszystkim różne modele maszyn drukarskich których używają drukarnie, ale również szereg różnych czynników takich jak: kalibracja maszyny, użyte matryce, rodzaj (producent) farb których używa dana drukarnia czy nawet temperatura pomieszczenia hali produkcyjnej. Spotykałem się z sytuacją, kiedy trzymając w dłoniach ten sam wydruk, wydrukowany na tym samym podłożu i wg tych samych numerów farb, ale zrealizowany w dwóch różnych miejscach – rożnił się od siebie.

Idealny wydruk, czyli… gonienie króliczka

Czy możliwe jest w takim razie sytuacja, która pozwalałoby na idealne postrzeganie barwy  przez Klienta i wykonawcę? Teoretycznie tak. Obie strony musiałyby mieć wiedzę, odpowiednio skalibrowane monitory z ustawionym profilem farb, to samo oprogramowanie w którym powstał projekt, a sam wydruk powinien sprawdzany przy odpowiednim oświetleniu i najlepiej przy pomocy odpowiednich urządzeń do pomiaru barwy – spektrofotometrów. Jak widać, w praktyce nie jest to niemożliwe – ale na pewno byłoby bardzo kosztowne.

Możliwe rozwiązania

Pierwszym krokiem do uporządkowania informacji nt. kolorów użytych w identyfikacji wizualnej i logotypie firmy jest zawarcie ich w księdze znaku i księdze marki. Umiejętnie przygotowana księga jest bardzo pomocna zwłaszcza jeśli z upływem czasu Państwa firma powierza swoje projekty i wydruki do różnych wykonawców. Tak przygotowane materiały stanowią drogowskaz zawierający zebrane informacje nt. używanych i opisanych kolorów firmy, i na ich podstawie mają odbywać się prace projektowe i wydruki.

Prostym rozwiązaniem – o dziwo, często zapominanym – jest po prostu zachowanie kilku sztuk z partii wydruku z którego są Państwo zadowoleni, a które mogą stanowić wzorzec dla innego wykonawcy lub przy wznowieniu w tym samym miejscu. Tym samym pozwalając np. na kalibrację maszyny i koloru w trakcie druku, aby uzyskać pożądany efekt.

Najczęściej spotykanym rozwiązaniem jest proof cyfrowy – pojedynczy wydruk próbny projektu na odpowiednio skalibrowanej drukarce cyfrowej. Proof może służyć jako wzorzec dla Drukarza, który będzie starał się skalibrować pod niego wydruk. Ważna uwaga: proof cyfrowy (projekt w formacie pdf. Wysłany do akceptacji przed drukiem) nie może służyć jako miarodajny wzorzec do zatwierdzenia kolorystyki i służy przede wszystkim do akceptacji treści projektu.

Innym rozwiązaniem stosowanym przy wydruku dużych nakładów jest wydruk testowy. Wiąże się on z kosztem zużytego materiału oraz matryc drukarskich, ale umożliwia rzeczywistą ocenę wydruku i w miarę możliwości wprowadzenie koniecznych korekt. O takim rozwiązaniu należy rozmawiać bezpośrednio z wykonawcą; nierzadko drukarnie umożliwiają nawet obecność Klienta podczas wydruku aby przyspieszyć cały proces.

Do oceny materiałów i kolorów pomocne są opisywane już wcześniej wszelkiej maści wzorniki farb i podłoży. Często jedno spotkanie pozwala na dokładne wyobrażenie przez Klienta efektu końcowego: wyglądu uszlachetnień czy zadrukowanego surowca. Tego typu „fizyczne” obcowanie z próbkami jest pomocne zwłaszcza w przypadku wydruków opakowań. Zawsze warto poprosić wykonawcę o pokazanie przykładowych wydruków na danym surowcu, danego koloru na wzorniku farb czy o wykonanie prototypu. Technologia druku cyfrowego umożliwia wykonanie prototypu np. opakowania czy etykiety i jego ogólnej oceny przed realizacją pełnego nakładu.

I na koniec: odpowiedni monitor, na którym jest wyświetlany projekt przez Klienta. Trudno wymagać kosztownych monitorów do zastosowań profesjonalnych ale z drugiej strony trzeba liczyć się z tym, że ekrany laptopów czy monitorów marketowych „przekłamują” i po prostu nie nadają się do oglądania barw – a właśnie na takich sprzęcie większość Klientów ogląda pliki projektów. I te przekłamania kolorystyczne mogą być później powodem tarć i nieporozumień. Jeśli w Państwa firmie regularnie wykonuje się wydruki, są to duże nakłady i zwracacie uwagę na spójność koloru – warto przemyśleć zakup monitora nawet ze średniej półki, a o pomoc w wyborze poprosić sprzedawcę. Sklepy internetowe z elektroniką często mają też osobną kategorię monitorów (do użytku profesjonalnego, dla grafika itp.) która ułatwi wybór w dostępnym budżecie.

Piotr Chyba

Brand Designer

Poprzedni artykuł

Następny artykuł

Od czego zacząć?

Napisz, czym się zajmujesz i jakie efekty chcesz uzyskać. Postaramy się dobrać odpowiednie rozwiązania, które będą idealnie dopasowane do Twojego biznesu.

Jeśli nie masz sprecyzowanych oczekiwań, nic nie szkodzi. Skorzystaj z formularza i opisz nam swoją działalność lub produkt, a my określimy, w jaki sposób możemy pomóc w ich promocji.

DANE KONTAKTOWE

Piotr Chyba
698 807 714
studio[at]52brands.pl

12 + 3 =